کد مطلب:246 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:365
مُبْطِلات نماز
دوازده چیز نماز را باطل می كند و آنها را «مُبطِلات نماز» می گویند:
اوّل: آن كه در بین نماز یكی از شرط های صحّت آن از بین برود، مثلاً در بین نماز بفهمد كه مكان نماز او غصبی است.
دوم: آن كه در بین نماز عمداً یا سهواً یا از روی ناچاری، چیزی كه وضو یا غسل را باطل می كند پیش آید، مثلاً ادرار از او بیرون آید; ولی كسی كه نمی تواند از بیرون آمدن ادرار و مدفوع خودداری كند، اگر در بین نماز ادرار یا مدفوع از او خارج شود، چنانچه به دستوری كه در احكام وضو گفته شد رفتار نماید، نمازش باطل نمی شود; و نیز اگر در بین نماز از زن مستحاضه خون خارج شود، در صورتی كه به دستور استحاضه رفتار كرده باشد، نمازش صحیح است.
[192]
(مسأله 1152) كسی كه بی اختیار خوابش برده و نمی داند در بین نماز خوابش برده یا بعد از آن، اگر در تمام شدن نمازش شك داشته باشد، بنابر احتیاط واجب باید نماز را دوباره بخواند ولی اگر تمام شدن نمازش را بداند، نماز او صحیح است.
(مسأله 1153) اگر بداند به اختیار خودش خوابیده و شك كند كه بعد از نماز بوده یا در بین نماز فراموش كرده كه مشغول نماز است و خوابیده، نماز او صحیح است.
(مسأله 1154) اگر در حال سجده از خواب بیدار شود و شك كند كه در سجده آخر نماز است یا در سجده شكر، باید آن نماز را دوباره بخواند.
سوم: آن كه مانند بعض كسانی كه شیعه نیستند، دستهارا روی هم بگذارد كه به این عمل «تَكَـتُّف» می گویند.
(مسأله 1155) هرگاه برای ادب دستها را روی هم بگذارد، اگرچه مثل آنها نباشد، بنابر احتیاط واجب باید نماز را دوباره بخواند، ولی اگر از روی فراموشی یا ناچاری یا برای كار دیگری، مثل خاراندن دست و مانند آن، دستها را روی هم بگذارد، اشكال ندارد.
چهارم: آن كه بعد از خواندن حمد، «آمین» بگوید ولی، اگر سهواً یا از روی تقیّه بگوید، نماز او باطل نمی شود.
پنجم: آن كه عمداً یا از روی فراموشی پشت به قبله كند یا به طرف راست یا چپ قبله برگردد، بلكه اگر عمداً به قدری برگردد كه نگویند رو به قبله است، اگرچه به طرف راست یا چپ نرسد، نماز او باطل است.
(مسأله 1156) اگر عمداً همه صورت را به طرف راست یا چپ قبله برگرداند، نماز او باطل است، بلكه اگر سهواً نیز صورت را به این مقدار بگرداند، احتیاط واجب آن است كه نماز را دوباره بخواند و لازم نیست كه نماز اوّل را تمام كند، ولی اگر سر را كمی بگرداند، عمداً باشد یا سهواً، نماز او باطل نمی شود.
ششم: آن كه عمداً كلمه ای بگوید و از آن كلمه قصد معنی كند، اگرچه معنی نیز نداشته باشد و یك حرف نیز باشد بلكه اگر قصد نیز نكند، بنابر احتیاط واجب در صورتی كه دو حرف یا بیشتر باشد، باید نماز را دوباره بخواند ولی، اگر سهواً بگوید نماز باطل نمی شود.
(مسأله 1157) اگر كلمه ای یك حرفی بگوید، چنانچه آن كلمه معنی داشته باشد ـ مثل «قِ» كه در زبان عربی به معنای «نگهداری كن» می باشد ـ چنانچه معنی آن را بداند
[193]
و قصد آن را نماید، نماز او باطل می شود بلكه اگر قصد معنای آن را نیز نكند، ولی متوجّه معنای آن باشد، احتیاط واجب آن است كه نماز را دوباره بخواند.
(مسأله 1158) سرفه كردن و آروغ زدن و آه كشیدن در نماز اشكال ندارد، ولی گفتن آخ و آه و مانند اینها كه دو حرف است، اگر عمدی باشد نماز را باطل می كند.
(مسأله 1159) اگر كلمه ای را به قصد ذكر بگوید، مثلاً به قصد ذكر بگوید: «اَللهُ اَكْبَر» و در هنگام گفتن آن صدا را بلند كند كه چیزی را به دیگری بفهماند، اشكال ندارد، ولی چنانچه به قصد این كهچیزی را به كسی بفهماند بگوید، اگرچه قصد ذكر نیز داشته باشد، نماز او باطل است.
(مسأله 1160) خواندن قرآن در نماز به قصد قرائت قرآن، غیر از چهار سوره ای كه سجده واجب دارند و در احكام جنابت گفته شد، و نیز دعا كردن در نماز اشكال ندارد، اگرچه به فارسی یا زبان دیگر باشد.
(مسأله 1161) اگر چیزی از حمد و سوره و ذكرهای نماز را عمداً یا احتیاطاً چند مرتبه بگوید، اشكال ندارد.
(مسأله 1162) انسان نباید در حال نماز به دیگری سلام كند و اگر دیگری به او سلام كند، باید به گونه ای پاسخ دهد كه سلام مقدّم باشد، مثلاً بگوید: «اَلسَّلامُ عَلَیْكُمْ» و نباید «عَلَیْكُمُ السَّلامْ» بگوید.
(مسأله 1163) انسان باید جواب سلام را، در نماز یا غیر آن فوراً بگوید; و اگر در حال نماز عمداً یا از روی فراموشی جواب سلام را به قدری تاخیر اندازد كه اگر جواب بگوید جواب آن سلام حساب نشود، نباید جواب بدهد; و اگر در نماز نباشد، جواب دادن واجب نیست.
(مسأله 1164) باید جواب سلام را به گونه ای بگوید كه سلام كننده بشنود ولی، اگر سلام كننده ناشنوا باشد، چنانچه انسان به نحو معمول جواب او را بدهد كافی است.
(مسأله 1165) نمازگزار باید جواب سلام را به قصد جواب بگوید نه به قصد دعا.
(مسأله 1166) اگر زن یا مرد نامحرم یا بچّه ممیّز، یعنی بچّه ای كه خوب و بد را می فهمد به نمازگزار سلام كند، نمازگزار باید جواب او را بدهد.
(مسأله 1167) اگر نمازگزار جواب سلام را ندهد، معصیت كرده ولی، نماز او صحیح
[194]
است.
(مسأله 1168) اگر كسی به نمازگزار به نحوی غلط سلام كند كه سلام حساب نشود، جواب او واجب نیست.
(مسأله 1169) جواب سلام كسی كه از روی تمسخر یا شوخی سلام می كند، واجب نیست و احتیاط واجب آن است كه در جواب سلام مرد و زن غیر مسلمان فقط بگوید: «سَلام» یا «عَلَیك».
(مسأله 1170) اگر كسی به عدّه ای سلام كند، جواب سلام او بر همه آنان واجب است ولی، اگر یكی از آنان جواب دهد كافی است.
(مسأله 1171) اگر كسی به عدّه ای سلام كند و كسی كه سلام كننده قصد سلام دادن به او را نداشته جواب دهد، باز هم جواب سلام او بر آن عدّه واجب است.
(مسأله 1172) اگر به عدّه ای سلام كند و كسی كه بین آنان مشغول نماز است شك كند كه سلام كننده قصد سلام كردن به او را نیز داشته یا نه، و همچنین اگر بداند قصد او را نیز داشته ولی، دیگری جواب سلام را بدهد، نباید پاسخ بدهد، امّا اگر بداند كه قصد او را نیز داشته و دیگری جواب ندهد، باید جواب او را بگوید.
هفتم: از مبطلات نماز، خنده با صدا و عمدی است و چنانچه سهواً با صدا بخندد یا لبخند بزند، نماز او باطل نمی شود.
(مسأله 1173) اگر برای جلوگیری از صدای خنده حال او تغییر كند، مثلاً رنگش سرخ شود، چنانچه از صورت نمازگزار بیرون رود، باید نماز را دوباره بخواند.
هشتم: آن كه برای كار دنیا عمداً با صدا گریه كند ولی، اگر برای كار دنیا بی صدا گریه كند، اشكال ندارد; و همچنین اگر از ترس خدا یا برای آخرت گریه كند، آهسته باشد یا بلند، اشكال ندارد، بلكه از بهترین اعمال است.
نهم: آن كه كاری; مثل دست زدن و به هوا پریدن و مانند آنها، انجام دهد كه صورت نماز را به هم بزند، كم باشد یا زیاد، عمداً باشد یا از روی فراموشی; ولی انجام عملی; مثل اشاره كردن با دست، كه صورت نماز را به هم نمی زند، اشكال ندارد.
(مسأله 1174) اگر در بین نماز به قدری ساكت بماند كه نگویند نماز می خواند، نماز او باطل است.
[195]
(مسأله 1175) اگر در بین نماز عملی انجام دهد یا مدّتی ساكت شود و شك كند كه نماز به هم خورده یا نه، نماز او صحیح است.
دهم: آن كه به گونه ای بخورد و بیاشامد كه صورت نماز را به هم زند.
(مسأله 1176) احتیاط واجب آن است كه در نماز هیچ چیز نخورد و نیاشامد، چه موالات نماز به هم بخورد و چه نخورد و چه بگویند نماز می خواند چه نگویند.
(مسأله 1177) اگر در بین نماز غذایی را كه لای دندانها مانده فرو ببرد، نماز باطل نمی شود و اگر قند یا شكر و مانند اینها در دهان باشد و در حال نماز كم كم آب شود و فرو رود، نماز اشكال پیدا می كند.
یازدهم: از مبطلات نماز، شك در ركعتهای نماز دو ركعتی یا سه ركعتی یا شك در دو ركعت اوّل نمازهای چهار ركعتی است.
دوازدهم: از مبطلات نماز آن است كه ركن نماز را عمداً یا سهواً كم یا زیاد كند یا چیزی را كه ركن نیست، عمداً كم یا زیاد كند.
(مسأله 1178) اگر بعد از نماز شك كند كه در بین نماز عملی كه نماز را باطل می كند انجام داده یا نه، نماز او صحیح است.
اعمالی كه در نماز مكروه است
(مسأله 1179) مكروه است در نماز صورت را كمی به طرف راست یا چپ بگرداند، چشمها را ببندد یا به طرف راست و چپ بگرداند، با ریش و دست خود بازی كند، انگشتان را داخل هم نماید، آب دهان بیندازد و به خط قرآن یا كتاب یا خط انگشتری نگاه كند; و نیز مكروه است هنگام خواندن حمد و سوره و گفتن ذكر، برای شنیدن حرف كسی ساكت شود، بلكه هر كاری كه خضوع و خشوع را از بین ببرد، مكروه می باشد.
(مسأله 1180) هنگامی كه انسان خوابش می آید و نیز هنگام خودداری كردن از دفع ادرار و مدفوع، مكروه است نماز بخواند; و همچنین پوشیدن جوراب تنگ كه پا را فشار دهد در نماز مكروه می باشد; و غیر از اینها مكروهات دیگری در كتابهای مفصّل عنوان شده است.
[196]
مواردی كه می توان نماز واجب را شكست
(مسأله 1181) شكستن نماز واجب از روی اختیار حرام است ولی برای حفظ مال و جان و جلوگیری از ضرر مالی یا بدنی مانعی ندارد.
(مسأله 1182) اگر حفظ جان خود انسان یا كسی كه حفظ جان او واجب است یا حفظ مالی كه نگهداری آن واجب می باشد، بدون شكستن نماز ممكن نباشد، باید نماز را بشكند، ولی شكستن نماز برای مالی كه اهمیت ندارد مكروه است.
(مسأله 1183) اگر در وسعت وقت مشغول نماز باشد و طلبكار طلب خود را از او مطالبه كند، چنانچه بتواند در بین نماز طلب او را بدهد، باید در همان حال بپردازد; و اگر بدون شكستن نماز دادن طلب او ممكن نباشد، باید نماز را بشكند و طلب او را بدهد و بعد نماز را بخواند.
(مسأله 1184) اگر در بین نماز بفهمد كه مسجد نجس است، چنانچه وقت تنگ باشد، باید نماز را تمام كند; و اگر وقت وسعت داشته باشد و تطهیر مسجد نماز را به هم نزند، باید در بین نماز تطهیر كند و بعد بقیّه نماز را بخواند; و اگر نماز را به هم بزند، اگر نجس بودن مسجد موجب هتك آن و یا موجب سرایت نجاست به جاهای دیگر شود، باید نماز را بشكند و مسجد را تطهیر كند و بعد نماز را بخواند. و اگر موجب هتك مسجد نشود، به احتیاط واجب باید نماز را بشكند و مسجد را تطهیر كند و بعد نماز را بخواند.
(مسأله 1185) كسی كه باید نماز را بشكند، اگر نماز را تمام كند معصیت كرده ولی، نماز او صحیح است، اگرچه احتیاط مستحب آن است كه دوباره بخواند.
(مسأله 1186) اگر پیش از آن كه به اندازه ركوع خم شود به خاطر آورد كه اذان یا اقامه را فراموش كرده، چنانچه وقت نماز وسعت داشته باشد، مستحب است برای گفتن آنها نماز را بشكند و امّا شكستن نماز فقط برای اذان، خلاف احتیاط است.
اوّل: آن كه در بین نماز یكی از شرط های صحّت آن از بین برود، مثلاً در بین نماز بفهمد كه مكان نماز او غصبی است.
دوم: آن كه در بین نماز عمداً یا سهواً یا از روی ناچاری، چیزی كه وضو یا غسل را باطل می كند پیش آید، مثلاً ادرار از او بیرون آید; ولی كسی كه نمی تواند از بیرون آمدن ادرار و مدفوع خودداری كند، اگر در بین نماز ادرار یا مدفوع از او خارج شود، چنانچه به دستوری كه در احكام وضو گفته شد رفتار نماید، نمازش باطل نمی شود; و نیز اگر در بین نماز از زن مستحاضه خون خارج شود، در صورتی كه به دستور استحاضه رفتار كرده باشد، نمازش صحیح است.
[192]
(مسأله 1152) كسی كه بی اختیار خوابش برده و نمی داند در بین نماز خوابش برده یا بعد از آن، اگر در تمام شدن نمازش شك داشته باشد، بنابر احتیاط واجب باید نماز را دوباره بخواند ولی اگر تمام شدن نمازش را بداند، نماز او صحیح است.
(مسأله 1153) اگر بداند به اختیار خودش خوابیده و شك كند كه بعد از نماز بوده یا در بین نماز فراموش كرده كه مشغول نماز است و خوابیده، نماز او صحیح است.
(مسأله 1154) اگر در حال سجده از خواب بیدار شود و شك كند كه در سجده آخر نماز است یا در سجده شكر، باید آن نماز را دوباره بخواند.
سوم: آن كه مانند بعض كسانی كه شیعه نیستند، دستهارا روی هم بگذارد كه به این عمل «تَكَـتُّف» می گویند.
(مسأله 1155) هرگاه برای ادب دستها را روی هم بگذارد، اگرچه مثل آنها نباشد، بنابر احتیاط واجب باید نماز را دوباره بخواند، ولی اگر از روی فراموشی یا ناچاری یا برای كار دیگری، مثل خاراندن دست و مانند آن، دستها را روی هم بگذارد، اشكال ندارد.
چهارم: آن كه بعد از خواندن حمد، «آمین» بگوید ولی، اگر سهواً یا از روی تقیّه بگوید، نماز او باطل نمی شود.
پنجم: آن كه عمداً یا از روی فراموشی پشت به قبله كند یا به طرف راست یا چپ قبله برگردد، بلكه اگر عمداً به قدری برگردد كه نگویند رو به قبله است، اگرچه به طرف راست یا چپ نرسد، نماز او باطل است.
(مسأله 1156) اگر عمداً همه صورت را به طرف راست یا چپ قبله برگرداند، نماز او باطل است، بلكه اگر سهواً نیز صورت را به این مقدار بگرداند، احتیاط واجب آن است كه نماز را دوباره بخواند و لازم نیست كه نماز اوّل را تمام كند، ولی اگر سر را كمی بگرداند، عمداً باشد یا سهواً، نماز او باطل نمی شود.
ششم: آن كه عمداً كلمه ای بگوید و از آن كلمه قصد معنی كند، اگرچه معنی نیز نداشته باشد و یك حرف نیز باشد بلكه اگر قصد نیز نكند، بنابر احتیاط واجب در صورتی كه دو حرف یا بیشتر باشد، باید نماز را دوباره بخواند ولی، اگر سهواً بگوید نماز باطل نمی شود.
(مسأله 1157) اگر كلمه ای یك حرفی بگوید، چنانچه آن كلمه معنی داشته باشد ـ مثل «قِ» كه در زبان عربی به معنای «نگهداری كن» می باشد ـ چنانچه معنی آن را بداند
[193]
و قصد آن را نماید، نماز او باطل می شود بلكه اگر قصد معنای آن را نیز نكند، ولی متوجّه معنای آن باشد، احتیاط واجب آن است كه نماز را دوباره بخواند.
(مسأله 1158) سرفه كردن و آروغ زدن و آه كشیدن در نماز اشكال ندارد، ولی گفتن آخ و آه و مانند اینها كه دو حرف است، اگر عمدی باشد نماز را باطل می كند.
(مسأله 1159) اگر كلمه ای را به قصد ذكر بگوید، مثلاً به قصد ذكر بگوید: «اَللهُ اَكْبَر» و در هنگام گفتن آن صدا را بلند كند كه چیزی را به دیگری بفهماند، اشكال ندارد، ولی چنانچه به قصد این كهچیزی را به كسی بفهماند بگوید، اگرچه قصد ذكر نیز داشته باشد، نماز او باطل است.
(مسأله 1160) خواندن قرآن در نماز به قصد قرائت قرآن، غیر از چهار سوره ای كه سجده واجب دارند و در احكام جنابت گفته شد، و نیز دعا كردن در نماز اشكال ندارد، اگرچه به فارسی یا زبان دیگر باشد.
(مسأله 1161) اگر چیزی از حمد و سوره و ذكرهای نماز را عمداً یا احتیاطاً چند مرتبه بگوید، اشكال ندارد.
(مسأله 1162) انسان نباید در حال نماز به دیگری سلام كند و اگر دیگری به او سلام كند، باید به گونه ای پاسخ دهد كه سلام مقدّم باشد، مثلاً بگوید: «اَلسَّلامُ عَلَیْكُمْ» و نباید «عَلَیْكُمُ السَّلامْ» بگوید.
(مسأله 1163) انسان باید جواب سلام را، در نماز یا غیر آن فوراً بگوید; و اگر در حال نماز عمداً یا از روی فراموشی جواب سلام را به قدری تاخیر اندازد كه اگر جواب بگوید جواب آن سلام حساب نشود، نباید جواب بدهد; و اگر در نماز نباشد، جواب دادن واجب نیست.
(مسأله 1164) باید جواب سلام را به گونه ای بگوید كه سلام كننده بشنود ولی، اگر سلام كننده ناشنوا باشد، چنانچه انسان به نحو معمول جواب او را بدهد كافی است.
(مسأله 1165) نمازگزار باید جواب سلام را به قصد جواب بگوید نه به قصد دعا.
(مسأله 1166) اگر زن یا مرد نامحرم یا بچّه ممیّز، یعنی بچّه ای كه خوب و بد را می فهمد به نمازگزار سلام كند، نمازگزار باید جواب او را بدهد.
(مسأله 1167) اگر نمازگزار جواب سلام را ندهد، معصیت كرده ولی، نماز او صحیح
[194]
است.
(مسأله 1168) اگر كسی به نمازگزار به نحوی غلط سلام كند كه سلام حساب نشود، جواب او واجب نیست.
(مسأله 1169) جواب سلام كسی كه از روی تمسخر یا شوخی سلام می كند، واجب نیست و احتیاط واجب آن است كه در جواب سلام مرد و زن غیر مسلمان فقط بگوید: «سَلام» یا «عَلَیك».
(مسأله 1170) اگر كسی به عدّه ای سلام كند، جواب سلام او بر همه آنان واجب است ولی، اگر یكی از آنان جواب دهد كافی است.
(مسأله 1171) اگر كسی به عدّه ای سلام كند و كسی كه سلام كننده قصد سلام دادن به او را نداشته جواب دهد، باز هم جواب سلام او بر آن عدّه واجب است.
(مسأله 1172) اگر به عدّه ای سلام كند و كسی كه بین آنان مشغول نماز است شك كند كه سلام كننده قصد سلام كردن به او را نیز داشته یا نه، و همچنین اگر بداند قصد او را نیز داشته ولی، دیگری جواب سلام را بدهد، نباید پاسخ بدهد، امّا اگر بداند كه قصد او را نیز داشته و دیگری جواب ندهد، باید جواب او را بگوید.
هفتم: از مبطلات نماز، خنده با صدا و عمدی است و چنانچه سهواً با صدا بخندد یا لبخند بزند، نماز او باطل نمی شود.
(مسأله 1173) اگر برای جلوگیری از صدای خنده حال او تغییر كند، مثلاً رنگش سرخ شود، چنانچه از صورت نمازگزار بیرون رود، باید نماز را دوباره بخواند.
هشتم: آن كه برای كار دنیا عمداً با صدا گریه كند ولی، اگر برای كار دنیا بی صدا گریه كند، اشكال ندارد; و همچنین اگر از ترس خدا یا برای آخرت گریه كند، آهسته باشد یا بلند، اشكال ندارد، بلكه از بهترین اعمال است.
نهم: آن كه كاری; مثل دست زدن و به هوا پریدن و مانند آنها، انجام دهد كه صورت نماز را به هم بزند، كم باشد یا زیاد، عمداً باشد یا از روی فراموشی; ولی انجام عملی; مثل اشاره كردن با دست، كه صورت نماز را به هم نمی زند، اشكال ندارد.
(مسأله 1174) اگر در بین نماز به قدری ساكت بماند كه نگویند نماز می خواند، نماز او باطل است.
[195]
(مسأله 1175) اگر در بین نماز عملی انجام دهد یا مدّتی ساكت شود و شك كند كه نماز به هم خورده یا نه، نماز او صحیح است.
دهم: آن كه به گونه ای بخورد و بیاشامد كه صورت نماز را به هم زند.
(مسأله 1176) احتیاط واجب آن است كه در نماز هیچ چیز نخورد و نیاشامد، چه موالات نماز به هم بخورد و چه نخورد و چه بگویند نماز می خواند چه نگویند.
(مسأله 1177) اگر در بین نماز غذایی را كه لای دندانها مانده فرو ببرد، نماز باطل نمی شود و اگر قند یا شكر و مانند اینها در دهان باشد و در حال نماز كم كم آب شود و فرو رود، نماز اشكال پیدا می كند.
یازدهم: از مبطلات نماز، شك در ركعتهای نماز دو ركعتی یا سه ركعتی یا شك در دو ركعت اوّل نمازهای چهار ركعتی است.
دوازدهم: از مبطلات نماز آن است كه ركن نماز را عمداً یا سهواً كم یا زیاد كند یا چیزی را كه ركن نیست، عمداً كم یا زیاد كند.
(مسأله 1178) اگر بعد از نماز شك كند كه در بین نماز عملی كه نماز را باطل می كند انجام داده یا نه، نماز او صحیح است.
اعمالی كه در نماز مكروه است
(مسأله 1179) مكروه است در نماز صورت را كمی به طرف راست یا چپ بگرداند، چشمها را ببندد یا به طرف راست و چپ بگرداند، با ریش و دست خود بازی كند، انگشتان را داخل هم نماید، آب دهان بیندازد و به خط قرآن یا كتاب یا خط انگشتری نگاه كند; و نیز مكروه است هنگام خواندن حمد و سوره و گفتن ذكر، برای شنیدن حرف كسی ساكت شود، بلكه هر كاری كه خضوع و خشوع را از بین ببرد، مكروه می باشد.
(مسأله 1180) هنگامی كه انسان خوابش می آید و نیز هنگام خودداری كردن از دفع ادرار و مدفوع، مكروه است نماز بخواند; و همچنین پوشیدن جوراب تنگ كه پا را فشار دهد در نماز مكروه می باشد; و غیر از اینها مكروهات دیگری در كتابهای مفصّل عنوان شده است.
[196]
مواردی كه می توان نماز واجب را شكست
(مسأله 1181) شكستن نماز واجب از روی اختیار حرام است ولی برای حفظ مال و جان و جلوگیری از ضرر مالی یا بدنی مانعی ندارد.
(مسأله 1182) اگر حفظ جان خود انسان یا كسی كه حفظ جان او واجب است یا حفظ مالی كه نگهداری آن واجب می باشد، بدون شكستن نماز ممكن نباشد، باید نماز را بشكند، ولی شكستن نماز برای مالی كه اهمیت ندارد مكروه است.
(مسأله 1183) اگر در وسعت وقت مشغول نماز باشد و طلبكار طلب خود را از او مطالبه كند، چنانچه بتواند در بین نماز طلب او را بدهد، باید در همان حال بپردازد; و اگر بدون شكستن نماز دادن طلب او ممكن نباشد، باید نماز را بشكند و طلب او را بدهد و بعد نماز را بخواند.
(مسأله 1184) اگر در بین نماز بفهمد كه مسجد نجس است، چنانچه وقت تنگ باشد، باید نماز را تمام كند; و اگر وقت وسعت داشته باشد و تطهیر مسجد نماز را به هم نزند، باید در بین نماز تطهیر كند و بعد بقیّه نماز را بخواند; و اگر نماز را به هم بزند، اگر نجس بودن مسجد موجب هتك آن و یا موجب سرایت نجاست به جاهای دیگر شود، باید نماز را بشكند و مسجد را تطهیر كند و بعد نماز را بخواند. و اگر موجب هتك مسجد نشود، به احتیاط واجب باید نماز را بشكند و مسجد را تطهیر كند و بعد نماز را بخواند.
(مسأله 1185) كسی كه باید نماز را بشكند، اگر نماز را تمام كند معصیت كرده ولی، نماز او صحیح است، اگرچه احتیاط مستحب آن است كه دوباره بخواند.
(مسأله 1186) اگر پیش از آن كه به اندازه ركوع خم شود به خاطر آورد كه اذان یا اقامه را فراموش كرده، چنانچه وقت نماز وسعت داشته باشد، مستحب است برای گفتن آنها نماز را بشكند و امّا شكستن نماز فقط برای اذان، خلاف احتیاط است.